• CHOROBY I SZKODNIKI ROŚLIN


    Większość szkodników i chorób, które atakują rośliny, jest łatwa do zidentyfikowania. Warto znać ich objawy i wiedzieć, co można zrobić, by zapewnić kwiatom najlepsze warunki do zdrowego rozwoju. Wróg przylatuje albo przypełza, czai się w ziemi i uszkadza nam rośliny pokojowe. Egzemplarze osłabione przez nasze błędy w pielęgnacji są wymarzonym łupem dla szkodników i idealną pożywką dla zarazków chorobotwórczych. Zaliczamy do nich owady gryzące i ssące, grzyby, wirusy i bakterie.
    źródło: http://www.zielonyogrodek.pl/choroby-i-szkodniki-roslin-balkonowych-rozpoznawanie-i-zwalczanie
    Najważniejsze rady
    Większość roślin nie usycha z powodu zaniedbania, a wprost przeciwnie - z powodu zbytniej dbałości (zalewanie, przenawożenie). Zdrowe, zadbane rośliny rzadko ulegają silnym porażeniom. Jednak nawet optymalna pielęgnacja nie zapewni absolutnej ochrony przed szkodnikami i chorobami. Kilka najważniejszych porad przy pielęgnacji roślin:
    • Kupując rośliny pokojowe, sprawdź starannie, czy nie noszą śladów chorób lub szkodników. Szkodniki najczęściej pojawiają się na roślinach eksponowanych na zewnątrz, Szczególną uwagę zwróć na miejsca rozgałęzień pędów. Dobrym zwyczajem jest kilkutygodniowa kwarantanna nowo zakupionych roślin, zanim umieścimy je z innymi roślinami.
    • Ciepłe mieszkania sprzyjają występowaniu szkodników przez cały rok, więc regularna kontrola konieczna jest także zimą. Zraszanie roślin i utrzymanie wysokiej wilgotności otoczenia przeciwdziała pojawianiu się przędziorków.
    • Jeśli w czasie cotygodniowej kontroli odkryjemy szkodniki albo uszkodzone miejsca, trzeba natychmiast podjąć przeciwdziałanie. Kiedy liczba szkodników jest jeszcze niewielka albo uda nam się odkryć chorobę we wczesnym stadium, wówczas dość dobre szanse powodzenia daje nam walka metodami mechanicznymi i łagodnymi środkami. Silniejsze preparaty chemiczne powinniśmy stosować tylko jako ostatnią deskę ratunku. Do czyszczenia roślin nigdy nie używaj miotełki z piór, gdyż z łatwością może ona przenosić drobne szkodniki z jednej rośliny na drugą.
    • Utrzymanie roślin w czystości pomaga zapobiec chorobom i porażeniu przez szkodniki. Nie pozostawiaj uschniętych liści i kwiatów na roślinach ani w doniczkach, gdyż są one doskonałym siedliskiem dla rozwoju chorób i idealną kryjówką dla szkodników. Po kontakcie z roślinami chorymi lub porażonymi przez szkodniki umyj dokładnie ręce, zwłaszcza jeśli w użyciu były pestycydy lub fungicydy.
    • Chore części rośliny trzeba natychmiast obcinać, zanim jeszcze podejmiemy jakiekolwiek inne działania, gdyż szkodliwe grzyby i bakterie szybko się rozprzestrzeniają. Lepiej rozstać się z chorą rośliną niż ją przez dłuższy czas leczyć mniej lub bardziej toksycznymi środkami. Poza tym w ten sposób zapobiegamy zarażeniu zdrowych roślin.  ( I.Jantra, U.Krüger, 1000 najpiękniejszych roślin do domu, ogrodu, na tarasy i balkony, Warszawa 1997 /DOM PEŁEN KWIATÓW.ABC ROŚLIN DONICZKOWYCH, IMP BV MMVI)
    Najczęściej występujące choroby i szkodniki roślin:

    Mszyce
    Objawy i przyczyna: Atak mszycy na roślinę objawia się zazwyczaj silnym osłabieniem wzrostu oraz zniekształceniem lub całkowitym zahamowaniem rozwoju liści i młodych pędów. Owady wydzielają charakterystyczną klejącą substancję – miód spadziowy, który jest doskonałą pożywką dla szarej pleśni i innych infekcji grzybowych. Dużym zagrożeniem dla roślin są również choroby wirusowe roznoszone przez mszyce. Przyczyną są zielone, brązowe albo czarne mszyce nakłuwające liście, aby wysysać z nich sok. Mszyce najczęściej żerują na młodych, bardzo soczystych pędach wierzchołkowych roślin, a także na kwiatostanach i pąkach kwiatowych
    Postępowanie: Mszyce w sprzyjających warunkach łatwo się rozmnażają i szybko powiększają swoja liczebność, dlatego ich zwalczanie za pomocą chemicznych preparatów ochrony roślin wydaje się najszybszym i najlepszym rozwiązaniem. Regularnie sprawdzamy, czy pojawiły się mszyce i przy pierwszych objawach opryskujemy je roztworem mydła albo wywarem z pokrzywy. Części roślin pokryte dużą liczbą mszyc odcinamy i niszczymy. Opryskujemy środkiem ochronnym. Chemiczna ochrona roślin nie jest jednak idealnym sposobem na pozbycie się problemu i z czasem może przynieść nam więcej szkody niż pożytku, dlatego należy korzystać z niej jedynie w ostateczności, wybierając preparaty selektywne, przeznaczone głównie do zwalczania mszyc. (link)

    źródło: http://www.e-ogrodek.pl/a/jak-skutecznie-zwalczac-mszyce-w-ogrodzie-i-na-balkonie-18270.html
    Ryjkowce
    Objawy i przyczyna:  Na świecie występuje około 60 tys. rodzajów ryjkowców. Znaczna ich część żywi się liśćmi, a ich larwy żerują na korzeniach rozmaitych roślin.  Jednym z najczęściej występujących rodzajów ryjkowca jest opuchlak. Objawem żerowania tego szkodnika są nieregularne dziury, oraz półokrągłe nacięcia na brzegach liści. Największe szkody wyrządzają larwy. Młodsze larwy żerują głównie na włośnikach. Starsze larwy podgryzają większe korzenie oraz podstawę łodygi. W ten sposób wstrzymany zostaje wzrost rośliny, roślina żółknie i więdnie. Jedna larwa jest w stanie zniszczyć jedną roślinę, na przykład podgryzając podstawę łodygi, na skutek czego w roślinie przestają krążyć soki. Chrząszcze wychodzą ze swych kryjówek tylko nocą.
    Postępowanie: Nocą oświetlamy roślinę latarką, otrząsamy ją i zbieramy chrząszcze. Ratunkiem jet wymiana podłoża oraz podlanie rośliny wodą z dodatkiem thiaclopridu, aby zabić larwy. Skuteczne i szybkie zwalczanie opuchlaka jest możliwe dzięki zastosowaniu nicieni pasożytujących na owadach. Najlepszym sposobem zwalczania larw opuchlaka jest zastosowanie preparatu Larvanem. Po zaaplikowaniu nicienie pasożytnicze udają się na poszukiwanie larw ryjkowca/opuchlaka i wnikają do środka. Nicienie żywią się wnętrzem larw, przy czym z jelit nicieni uwalniane są specyficzne bakterie. Bakterie te przekształcają tkankę żywiciela w produkty łatwo przyswajalne przez nicienie. Larwy giną w ciągu kilku dni. Rozwój nicieni w ciele żywiciela zależy od zastosowanej ilości (dawki) oraz od wielkości żywiciela. (link)
    źródło: https://malerzeki.wordpress.com/2015/06/16/pancerny-ryjkowiec/

    Wełnowce
    Objawy i przyczyna: Białe, wełniste punkty na ogonkach liściowych i pędach. Żerując gromadnie na pędach, liściach i korzeniach wysysają soki, doprowadzając do poważnego osłabienia, a czasem nawet śmierci zaatakowanej rośliny. Za sprawą białawych kłaczków z zewnątrz wełnowce wyglądają dość podobnie i przypominają małe kłębki waty, jednak w rzeczywistości poszczególne gatunki mogą znacznie różnić się między sobą. Ich ślina może zawierać wirusy powodujące groźne choroby roślin, a na wytwarzanej przez nie spadzi, mogą rozwijać się czarne, nieestetyczne grzyby sadzakowe. Ich rozwojowi sprzyja suche i ciepłe powietrze.
    Postępowanie: Ciała wełnowców pokrywa woskowata, biało-szara, kłaczkowata wydzielina, która chroni owady przed drapieżnikami i szkodliwym działaniem preparatów chemicznych, dlatego ich zwalczanie jest zadaniem wyjątkowo trudnym. Najbardziej skutecznym i bezpiecznym, choć jednocześnie pracochłonnym i żmudnym sposobem domowym jest ręczne usuwanie owadów z roślin. Można je zdejmować wykałaczką (np. z kaktusów) lub za pomocą wacika zanurzonego w roztworze wody i alkoholu (w proporcji ok. 10:1) z niewielkim dodatkiem płynu do naczyń.  Wacika używamy tylko do jednego starcia(pociągnięcia) kupki wełnowców i go wyrzucamy! Ponieważ samice składają jaja do tej wydzieliny luzem nigdy nie uda nam się zetrzeć tak by usunąć wszystkie mikroskopijne jaja. Dlatego po zakończeniu prac ręcznych zostawiamy kwiatka w izolacji i po kilku dniach sprawdzamy czy przypadkiem nie pojawiło się coś.  Jeśli domowe sposoby pozbycia się szkodnika nie wystarczają lub kiedy owady zasiedliły się na roślinie bardzo licznie, konieczne staje się skorzystanie z chemicznego preparatu ochrony roślin. Ponieważ opryski środkami chemicznymi mogą być dla nas szkodliwe, warto najpierw sięgnąć po preparaty przeznaczone do podlewania, które działają układowo. Preparat przemieszcza się po tkankach rośliny i bezpośrednio trafia do układu pokarmowego owada. Oczywiście nie należy stosować tego typu środków w przypadku roślin wydających jadalne owoce (np. cytrusów), gdyż substancje chemiczne w nich zawarte kumulują się w owocach i tą drogą mogą również trafić do naszego organizmu. Najlepszym sposobem na pozbycie się szkodników jest wykorzystanie ich naturalnych wrogów czyli pasożytniczej błonkówki lub biedronki wełnowcowej. Owady żywią się różnymi gatunkami wełnowców, zjadając postaci dorosłe, larwy i jaja. Jednak wykorzystanie ich w mieszkaniach jest trudne, a takie rozwiązanie polecane jest do uprawy szklarniowej. Ratunkiem jest też nawilżenie powietrza i postawienie rośliny w chłodniejszym miejscu. (link)

    Przędziorki
    Objawy i przyczyna: Szkodnik może atakować wiele roślin balkonowych, ale trudno go dostrzec, gdyż jest bardzo mały i żeruje głównie na spodniej stronie liści. Szkodnik pojawia się zwykle podczas ciepłej i suchej pogody, a o jego obecności mogą świadczyć drobne, jasne plamki na liściach oraz delikatna pajęczynka u nasady ogonków liściowych. Przyczyną są maleńkie pajęczaki, które już są na kupionej roślinie, albo przynosi je wiatr. Larwy i dorosłe owady wysysają sok z rośliny. Inwazji sprzyja suche powietrze.
    Postępowanie: Nawilżamy powietrze i, kilkakrotnie opłukujemy roślinę letnią wodą. Jeśli roślina to toleruje, możemy ją na kilka dni umieścić w przeźroczystej torebce plastikowej. Niestety, walka z przędziorkami nie jest łatwa, gdyż owady są dość odporne na substancje chemiczne. Dlatego też natychmiast po zauważeniu szkodników, należy usunąć lub dokładnie oczyścić najbardziej porażone części roślin, a następnie opryskać je odpowiednim preparatem chemicznym.  Opryski należy też sukcesywnie powtarzać, w terminach zgodnych z zaleceniami podanymi przez producenta preparatu. (link)
    źródło: http://www.zielonyogrodek.pl/choroby-i-szkodniki-roslin-balkonowych-rozpoznawanie-i-zwalczanie

    Tarczniki
    Objawy i przyczyna: Lepkie liście pokryte nieregularnymi, żółtymi plamami. Łatwo rozpoznać twarde , brązowawe tarczki na liściach i pędach. Owady lubią wysokie temperatury i niską wilgotność powietrza. Optymalne dla nich warunki to mocno ogrzewane zimą mieszkania. Z reguły występują na młodych pędach lub spodniej części blaszki liściowej. Wysysają sok z roślin powodując ich osłabienie, stopniowe więdnięcie lub deformacje.
    Postępowanie: Specjalistyczne środki ochrony roślin można nabyć w sklepach ogrodniczych. Są to jednak z reguły pałeczki, które umieszcza się w glebie profilaktycznie lub insektycydy, które należy zastosować w chwili wychodzenia larw spod tarczek. Dlatego zamiast chemii warto rozważyć stosowanie domowych środków. Tarczniki najefektywniej usuwać ręcznie – przynajmniej z roślin o dość mocnych liściach i pędach. Szkodnika można oderwać od liścia lub pędu ostrym patykiem, ewentualnie wykałaczką. Zabieg oczyszczania roślin należy przeprowadzić kilkukrotnie, w odstępach 1-2 tygodniowych. Dobrym środkiem na owady jest szare mydło rozrobione z wodą, alkohol etylowy, denaturat lub ocet. Szmatkę nasączoną jedną z wymienionych cieczy przemywa się dokładnie roślinę, usuwając przy okazji drobne szkodniki. Dodatkowo rośliny można opryskać preparatami ekologicznymi z czosnku, cebuli lub pokrzywy. (link)


    Skoczogonki
    Objawy i przyczyna: Skoczogonki są białe lub przezroczysto-białe, rzadziej szare lub czarne. Mają z reguły 1–4 mm długości. W małej ilości skoczogonki są niegroźne, a nawet pomocne, bo przetwarzają masę organiczną, która po rozkładzie stanowi substancję odżywczą dla roślin. Szkodniki te działają najczęściej w grupach. Przebywają one w na powierzchni i wewnątrz podłoża albo zewnętrznych ściankach doniczek umieszczonych wewnątrz naczyń ozdobnych. Po dotknięciu gleby pojawiają się małe białe owady poruszające się skokami.
    Postępowanie: Inwazję można ograniczyć przez zmniejszenie wilgotności podłoża lub przesadzenie rośliny i rezygnację z osłonek. Także wielogodzinne moczenie bryły korzeniowej w wodzie wypędza skoczogonki z ziemi, tak ze można je po prostu ,,wylać". Innym rozwiązaniem jest poprawienie przepuszczalności podłoża i dodanie do niego nieco wapnia. Zabieg ten jest jednak niewskazany w przypadku roślin lubiących kwaśne podłoże. (I. Jantra, U. Krüger, 1000 najpiękniejszych roślin do domu, ogrodu, na tarasy i balkony, Warszawa 1997)
    Ślimaki
    Objawy i przyczyna: Na liściach pojawiają się powygryzane dziury. Przyczyną są ślimaki - głównie nagie(bez muszli). Na liściach i na podłożu pozostawiają srebrzyste ślady śluzu. Żerują przede wszystkim nocą, a w ciągu dnia przebywają w ciemnych, wilgotnych kryjówkach. Mogą mieć wielkość od kilkunastu milimetrów do kilkunastu centymetrów.
    Postępowanie: Skuteczne zwalczanie ślimaków jest niezwykle trudne, gdyż występują one w kilku fazach rozwojowych – jaj, osobników młodych i osobników dorosłych. Większość metod skutecznie eliminuje jedynie osobniki dorosłe, które najłatwiej jest wyłapać. Zbieramy szkodniki po ciemku. Pułapką będzie pokrojona marchew, jabłka, buraki lub liście sałaty oraz słoik wypełniony piwem. Można też użyć gotowego preparatu przeciwko tym szkodnikom. Roślinę stawiany na odwróconej doniczce w misce pełnej wody. Ślimaki nie lubią zapachu i smaku niektórych roślin, dlatego warto je posadzić w sąsiedztwie naszych upraw. Odstraszająco na ślimaki działa mydlnica lekarska, macierzanka, majeranek oraz bylica piołun, orlica pospolita, rumianek, ciemierniki, cząber ogrodowy, gorczyca, cebula, czosnek, szałwia, hyzop, tymianek, krokosmia, nachyłek, krwawnik i przywrotnik. Jeśli ekologiczne metody zawiodą można zastosować jeden z chemicznych preparatów zwalczających ślimaki. (link)
    Mączlik szklarniowy
    Objawy i przyczyna: Z wyglądu przypominają skrzyżowanie mszycy i muszki owocówki. Mają około dwóch milimetrów długości i są śnieżnobiałe. Upodobały sobie szklarnie i rośliny w nich rosnące, zwłaszcza te o jasnym kolorze liści.  Muszki wzlatują w górę przy najlżejszym wstrząsie. Niestety na liściach pozostają ich mikroskopijne jajeczka, które przyniesione do mieszkania wraz z doniczkowymi roślinami (przeniesionymi np. ze szklarni) dadzą kolejne pokolenie mączlików. Mączlikom sprzyja wilgotny i ciepły klimat. Mogą być przynoszone z wiatrem.
    Postępowanie: Obniżamy temperaturę, osuszamy roślinę. Mączliki mają słabość do jasnych kolorów, a już zwłaszcza do żółtego. Fakt ten wykorzystano do ich zwalczania, produkując żółte tablice lepowe. Konieczne jest prowadzenie regularnych inspekcji dolnej strony najmłodszych liści. Od tych analiz niejednokrotnie zależy wybór możliwych do zastosowania insektycydów. I ile na roślinach nie stwierdzono jeszcze złożonych jaj, które stosunkowo łatwo można rozpoznać ponieważ samice pokrywają je charakterystycznym, woskowym puchem, wtedy wystarczy zastosować środki kontaktowe. Wyłącznie owady dorosłe zwalczają chociażby preparaty z grupy syntetycznych pyretroidów. Tymczasem kiedy larwy są już pokryte woskową wydzieliną bardzo ogranicza to skuteczność preparatów o takim charakterze działania. Dostępne są także antymączlikowe chemikalia, do których podobnie jak w przypadku mszyc warto dodać kilka kropel płynu do mycia naczyń. (link)
    Mączniak właściwy i rzekomy
    Objawy i przyczyna: Mączniak właściwy tworzy na wierzchniej stronie liści  białawy, mączysty nalot, który później brązowieje. W przypadku mącznika rzekomego, biały nalot pojawia się na spodniej stronie liści,który brązowiejąc ukazuje na wierzchniej stronie żółte lub brązowe plamy. Przyczyną są zarodniki grzybów roznoszone z wiatrem. Infekcji sprzyjają przenawożenie, wilgotne i ciepłe stanowisko.
    Postępowanie: Zaatakowane części roślin wycinamy z dużym zapasem i niszczymy (najlepiej paląc). Roślinę opryskujemy wywarem z np. pokrzywy, skrzypu polnego, krwawnika. Preparaty te przygotowuje się samodzielnie. Jednak kiedy mączniak rozprzestrzenił się już dość mocno musimy skorzystać z preparatów chemicznych, zwanych fungicydami. Dawki i terminy stosowania preparatów do zwalaczania mączniaka podane są na opakowaniach oraz na instrukcji-etykiecie stosowania. Opryski należy powtórzyć kilka razy w pewnym odstępie czasu.  Wybieramy też chłodniejsze i bardziej suche stanowisko dla rośliny.  (link / I.Jantra, U.Krüger, 1000 najpiękniejszych roślin do domu, ogrodu, na tarasy i balkony, Warszawa 1997)
    Opracował: Damian Brachaczek
    Bibliografia:

    • I. Jantra, U. Krüger, 1000 najpiękniejszych roślin do domu, ogrodu, na tarasy i balkony tytuł oryginału: Die 1000 schönsten Pflanzen für ein grünes Zuhaus, Warszawa 1997
    • DOM PEŁEN KWIATÓW.ABC ROŚLIN DONICZKOWYCH, IMP BV MMVI
    • http://www.zielonyogrodek.pl/choroby-i-szkodniki-roslin-balkonowych-rozpoznawanie-i-zwalczanie
    • http://www.zielonyogrodek.pl/tarczniki-i-miseczniki-domowe-sposoby-zwalczania
    • http://www.klinikaroslin.com/index.php/ochrna-w-szklarniach/37-sposoby-zwalczania-maczlika-szklarniowego
    • http://www.bezogrodek.com/2014/11/nielegalni-imigranci-i-embargo-na.html
    • http://poradnikogrodniczy.pl/maczniak.php
    • http://budujesz.info/artykul/welnowce-grozne-szkodniki-objawy-i-skuteczne-zwalczanie,1211.html
    • https://www.koppert.pl/zwalczanie-opuchlaka-i-innych-ryjkowcow-z-zastosowaniem-nicieni-pasozytujacych-na-owadach/
    • http://www.swiatkwiatow.pl/poradnik-ogrodniczy/mszyce-zwalczanie-mszyc-id34.html
    Etykiety: